Frá Indriða Gíslasyni
Jeg var eina viku austurí Skógargerði um páskana og fórum við Víkíngur bræður þá aö setja saman örnefnavísur og átti hann frumkvæðið að því, Okkur datt svo í hug að kanski mætti setja þær á Skógargerðisvefinn. Þetta er sosum ekki mikill skáldskapur, kanski meira hugsað um að koma örnefnonum til skila en listræna framsetníngu, hefur svo laungum geingið til í þessari kveðskapargrein sem er nú gömul í hetunni. — Svo læt jeg þarna með tvær vísur eftir Víkíng sem er nú nokkuð drjúgur við vísnasmíð eins og kunnugt er.
Örnefnavísur
eftir Víking Gíslason
Hér eru bundin í vísur nokkur helstu örnefni í Skógargerðislandi
Í Efra landi
Við Árkrókinn hvar endar Bótarás,
ofar liggja Skot og Háahraun,
neðar eru lítil sund á laun,
Litlásinn hefur margan gróinn bás.
Síðan koma Stórássund, Bótarblá og Hagi;
þar blómstrar fuglalíf af ýmsu tagi.
Tóttásinn geymir enn þá fyrri frægð
fornbýli skartaði þar í rjóðurlægð,
og þar má finna fallinn smalakofa
og fínustu beit sem allar kindur lofa.
Við Stórásendann standa húsin mín
stæðileg í túni grænu.
Þessi fegurst fannst mér sýn
á feðranna landi vænu
Stekkablá — Stapi
Stekkásinn með vörðu væna
veitti skjól og hlýju besta
þegar í Blánni björgin græna
var bundin upp á hesta.
Á Græfonum gengu kýr og hross
í grafningonum lékum við oss,
líka úthjá Kvísl og upp við Foss.
Áin sjálf var leikjahnoss
Einbúinn með sund á hvora hönd
höndlað var þar með engjalönd.
Stapinn hýsti huldumenni
sem heyjuðu í Ytraenni.
Rangarás — Flatás
Á Rangarásnum götur gerast mestar
Þar gengu forðum naut og hestar.
Í þá gömlu og góðu daga.
að ganga til og frá í haga
Rangarásklettur er þar kennileiti
Klakkar meðfram bera Litlásheiti
Austan við Græfur öllum þekkur
á sér tilvist gamall Stekkur
Stakahraunið virtist svart að sjá
sem mér þótti afar vænt um þá
ef í hríðum áttum þurfti að ná.
Beitarhúsa leiðin lá
þar löngum hjá
Þverlágin og Langaskotið,
landsköpunar minjar skýrar.
Vörðuhraun er þar utan við,
að innanverðu Hvítumýrar.
Flatásinn þessa flóru ber
. i faðmi sér.
Miðás — Bæjarás
Miðásbjörgin mikið slúta;
merkust þar er Túta.
Þó Bæjarsundið þrengslum megi lúta
þar má finna ýmsa skúta.
Bæjarás með bera hlein
býr við þraut á jörð,
með Grettistak og Stórastein
að standast veðrin hörð.
Inní Hjöllnum (Girðingu)
Farsældin mest var Innmeð Fljóti,
flestallar ærnar báru þar
sem í skjóli sólu móti
sæluríki var.
Ég á svo margar minningar
um móðurást og fæðingar.
Um Hjallana ég hljóp við fót
og hafði við lindir stefnumót.
Ferðir slíkar fór ég þrjár á dag,
furðu lúinn oft um sólarlag.
Neðribjörg
Neðribjörgin fanst mér vera hulduheimur,
heillaður stundum þangað gekk.
Sælast var að sjá og heyra
sjálfan Bjargastekk.
Enn þetta er fyrir innan okkar land
og ekki hægt að setja hér í bland.
Nokkrar örnefnavísur
eftir Indriða Gíslason
Um Stekkablána
Í Stekkablánni var ágætis eingi
enda var heyað þar vel og leingi
og þótti mikill feingur á fyrri öld.
Það var skárað í kerjum og þraukað í þýfi
og þreyttir af dagsins laungu kífi
geingu menn heim þegar komið var kvöld.
(En vélar komu og Stekkabláin er burt,
bugðast um sviðið skurðir með aungri kurt..
Einbúaklettarnir heldur harðir á brún
horfa yfir hið kafloðna, vélgerða tún.)
Inní Girðingu
Í Griðíngunnni er geingið ærnar við
og glaðst við nýfætt lamb og vordýrðina.
Fljótið blikar breitt á aðra hlið,
Bæjarásklettar veita skjól á hina
Út við Á
Það teygist úr Laungulænu, Þar eru bollar og balar
hún liggur að Svartamó, hvar breiða ullina má,
en Laugubakki er lítill, og þegar hallar að hausti
þar laufgresi samt er nóg. er hægt þar bletti að slá.
Berjaholtsbakkinn er breiður Inní Stórabotn Ána
og Bríngur má ofar sjá. á Efstavaðinu fer
Lænur þar liggja á milli, ferðamaðurinn margur
þar laungum skauta má. og mjöl í poka ber.
Utanvið Melshornið mæta Áin raular á eyrum
margt ég telja vil: enn sitt forna ljóð
Ullin er þvegin við Ána en ég sit hljóður og hugsa
uppundir Gunnarshyl um horfna æskuslóð.
Tvær vísur eftir Víking í Skógargerði
Vistaskipti
Vorið 1970, þann 9. maí, kom eg uppí Arnórsstaði með allt mitt fé, rúmt 300. Þá settist eg að í gamlabænum sem eg gerði lítillega við haustið áður en gat hafði verið á þekjunni á herberginu sem átti að sofa í og hafði komið smá snjókúfur á gólfið framan við rúmið sem hafði svo farið að þiðna þegar fór að hitna af sól, glugginn á móti suðaustri. Þarna hafði þá myndast svellskjöldur á gólfinu neðan við rúmstokkinn sem eg setti berar fæturna ofaná á hverjum morgni og vaknaði vel. Nóg var að gera. 1 fjárhús, Sultarhúsið, þröngt og langt, var að styðjast við á þessum sauðburði og 1 grind þar til hagræðis. Einhverntíma á þessu fótasvells vori datt mér í hug þessi vísa:
Áður fyrri átt’ eg skjól
út við dyr í Fellasalnum.
Nú hef eg hlotið nákalt ból
norðanverðu á Jökuldalnum.
Stefna og viðhorf stjórnvalda
Eftir að hafa hlustað á álvers helelúja samkomu Húsvíkinga á Bauknum.
Öll eru útskúfuð landgæði
og afkoman mikil vandræði.
En við Alkóa vé
verður kropið á kné
og hrópað á álver í hlandæði.
Jeg var eina viku austurí Skógargerði um páskana og fórum við Víkíngur bræður þá aö setja saman örnefnavísur og átti hann frumkvæðið að því, Okkur datt svo í hug að kanski mætti setja þær á Skógargerðisvefinn. Þetta er sosum ekki mikill skáldskapur, kanski meira hugsað um að koma örnefnonum til skila en listræna framsetníngu, hefur svo laungum geingið til í þessari kveðskapargrein sem er nú gömul í hetunni. — Svo læt jeg þarna með tvær vísur eftir Víkíng sem er nú nokkuð drjúgur við vísnasmíð eins og kunnugt er.
Örnefnavísur
eftir Víking Gíslason
Hér eru bundin í vísur nokkur helstu örnefni í Skógargerðislandi
Í Efra landi
Við Árkrókinn hvar endar Bótarás,
ofar liggja Skot og Háahraun,
neðar eru lítil sund á laun,
Litlásinn hefur margan gróinn bás.
Síðan koma Stórássund, Bótarblá og Hagi;
þar blómstrar fuglalíf af ýmsu tagi.
Tóttásinn geymir enn þá fyrri frægð
fornbýli skartaði þar í rjóðurlægð,
og þar má finna fallinn smalakofa
og fínustu beit sem allar kindur lofa.
Við Stórásendann standa húsin mín
stæðileg í túni grænu.
Þessi fegurst fannst mér sýn
á feðranna landi vænu
Stekkablá — Stapi
Stekkásinn með vörðu væna
veitti skjól og hlýju besta
þegar í Blánni björgin græna
var bundin upp á hesta.
Á Græfonum gengu kýr og hross
í grafningonum lékum við oss,
líka úthjá Kvísl og upp við Foss.
Áin sjálf var leikjahnoss
Einbúinn með sund á hvora hönd
höndlað var þar með engjalönd.
Stapinn hýsti huldumenni
sem heyjuðu í Ytraenni.
Rangarás — Flatás
Á Rangarásnum götur gerast mestar
Þar gengu forðum naut og hestar.
Í þá gömlu og góðu daga.
að ganga til og frá í haga
Rangarásklettur er þar kennileiti
Klakkar meðfram bera Litlásheiti
Austan við Græfur öllum þekkur
á sér tilvist gamall Stekkur
Stakahraunið virtist svart að sjá
sem mér þótti afar vænt um þá
ef í hríðum áttum þurfti að ná.
Beitarhúsa leiðin lá
þar löngum hjá
Þverlágin og Langaskotið,
landsköpunar minjar skýrar.
Vörðuhraun er þar utan við,
að innanverðu Hvítumýrar.
Flatásinn þessa flóru ber
. i faðmi sér.
Miðás — Bæjarás
Miðásbjörgin mikið slúta;
merkust þar er Túta.
Þó Bæjarsundið þrengslum megi lúta
þar má finna ýmsa skúta.
Bæjarás með bera hlein
býr við þraut á jörð,
með Grettistak og Stórastein
að standast veðrin hörð.
Inní Hjöllnum (Girðingu)
Farsældin mest var Innmeð Fljóti,
flestallar ærnar báru þar
sem í skjóli sólu móti
sæluríki var.
Ég á svo margar minningar
um móðurást og fæðingar.
Um Hjallana ég hljóp við fót
og hafði við lindir stefnumót.
Ferðir slíkar fór ég þrjár á dag,
furðu lúinn oft um sólarlag.
Neðribjörg
Neðribjörgin fanst mér vera hulduheimur,
heillaður stundum þangað gekk.
Sælast var að sjá og heyra
sjálfan Bjargastekk.
Enn þetta er fyrir innan okkar land
og ekki hægt að setja hér í bland.
Nokkrar örnefnavísur
eftir Indriða Gíslason
Um Stekkablána
Í Stekkablánni var ágætis eingi
enda var heyað þar vel og leingi
og þótti mikill feingur á fyrri öld.
Það var skárað í kerjum og þraukað í þýfi
og þreyttir af dagsins laungu kífi
geingu menn heim þegar komið var kvöld.
(En vélar komu og Stekkabláin er burt,
bugðast um sviðið skurðir með aungri kurt..
Einbúaklettarnir heldur harðir á brún
horfa yfir hið kafloðna, vélgerða tún.)
Inní Girðingu
Í Griðíngunnni er geingið ærnar við
og glaðst við nýfætt lamb og vordýrðina.
Fljótið blikar breitt á aðra hlið,
Bæjarásklettar veita skjól á hina
Út við Á
Það teygist úr Laungulænu, Þar eru bollar og balar
hún liggur að Svartamó, hvar breiða ullina má,
en Laugubakki er lítill, og þegar hallar að hausti
þar laufgresi samt er nóg. er hægt þar bletti að slá.
Berjaholtsbakkinn er breiður Inní Stórabotn Ána
og Bríngur má ofar sjá. á Efstavaðinu fer
Lænur þar liggja á milli, ferðamaðurinn margur
þar laungum skauta má. og mjöl í poka ber.
Utanvið Melshornið mæta Áin raular á eyrum
margt ég telja vil: enn sitt forna ljóð
Ullin er þvegin við Ána en ég sit hljóður og hugsa
uppundir Gunnarshyl um horfna æskuslóð.
Tvær vísur eftir Víking í Skógargerði
Vistaskipti
Vorið 1970, þann 9. maí, kom eg uppí Arnórsstaði með allt mitt fé, rúmt 300. Þá settist eg að í gamlabænum sem eg gerði lítillega við haustið áður en gat hafði verið á þekjunni á herberginu sem átti að sofa í og hafði komið smá snjókúfur á gólfið framan við rúmið sem hafði svo farið að þiðna þegar fór að hitna af sól, glugginn á móti suðaustri. Þarna hafði þá myndast svellskjöldur á gólfinu neðan við rúmstokkinn sem eg setti berar fæturna ofaná á hverjum morgni og vaknaði vel. Nóg var að gera. 1 fjárhús, Sultarhúsið, þröngt og langt, var að styðjast við á þessum sauðburði og 1 grind þar til hagræðis. Einhverntíma á þessu fótasvells vori datt mér í hug þessi vísa:
Áður fyrri átt’ eg skjól
út við dyr í Fellasalnum.
Nú hef eg hlotið nákalt ból
norðanverðu á Jökuldalnum.
Stefna og viðhorf stjórnvalda
Eftir að hafa hlustað á álvers helelúja samkomu Húsvíkinga á Bauknum.
Öll eru útskúfuð landgæði
og afkoman mikil vandræði.
En við Alkóa vé
verður kropið á kné
og hrópað á álver í hlandæði.
Proudly powered by Weebly